2021-2022 წლებში, საქართველოს ფინანსთა სამინისტრომ, გაეროს ქალთა ორგანიზაციის მხარდაჭერითა და მსოფლიო ბანკთან თანამშრომლობით, გენდერულად მგრძნობიარე საჯარო ფინანსების მართვის (GRPFM) თვითშეფასება ჩაატარა. აღნიშნული შეფასება წარმოადგენს უფრო ვრცელი - სახელმწიფო ხარჯებისა და ფინანსური ანგარიშვალდებულების (PEFA) შეფასების ნაწილს და ზომავს, თუ რამდენად გენდერულად მგრძნობიარეა საჯარო ფინანსების მართვა საქართველოში.

პროფესიული განათლებისა და დევნილთა და ეკომიგრანტთა თვითდასაქმების ხელშეწყობის საგრანტო პროგრამების გენდერული ზეგავლენის შეფასება (GIA) ჩატარდა ISET-ის კვლევითი ინსტიტუტის მიერ, გაეროს ქალთა ორგანიზაციასთან თანამშრომლობით, პროექტის „ქალების, მშვიდობისა და უსაფრთხოების დღის წესრიგის ეფექტიანი განხორციელებისთვის საქართველოში“ ფარგლებში, რომელიც დიდი ბრიტანეთის მთავრობის, კონფლიქტის, სტაბილურობისა და უსაფრთხოების ფონდის მიერაა მხარდაჭერილი.

აუნაზღაურებელი ზრუნვის შრომის უთანასწორო გენდერული განაწილება არამხოლოდ ქალების ეკონომიკური გაძლიერებისა და საზოგადოებრივ ცხოვრებაში მათი უფრო აქტიურად და ფართოდ ჩართვის არსებითი ბარიერია, არამედ ის მთლიანად საზოგადოების სოციალური და ეკონომიკური კეთილდღეობის წამყვან დამაბრკოლებელ ფაქტორსაც წარმოადგენს.

კავკასიის კვლევითი რესურსების ცენტრის (CRRC-Armenia) სომხეთის ოფისმა და არასამთავრობო ორგანიზაციამ „ადამიანის უფლებათა კვლევითი ცენტრი“ (HRRC), გაეროს ქალთა ორგანიზაციასთან თანამშრომლობით, შრომის საერაშორისო ორგანიზაციის (ILO) დედობის დაცვის 183-ე კონვენციის (2000წ.) რატიფიკაციის საკითხზე, სომხეთის რესპუბლიკაში პოლიტიკის დიალოგის ხელშეწყობის მიზნით, რეგულირების ზეგავლენის შეფასება (RIA) მოამზადა.

კავკასიის კვლევითი რესურსების ცენტრის (CRRC-Armenia) სომხეთის ოფისმა და არასამთავრობო ორგანიზაციამ „ადამიანის უფლებათა კვლევითი ცენტრი“ (HRRC), გაეროს ქალთა ორგანიზაციასთან თანამშრომლობით, „რეგულირების ზეგავლენის შეფასება“ (RIA) მოამზადა. შეფასების მიზანია შრომის საერთაშორისო ორგანიზაციის (ILO) საოჯახო პასუხისმგებლობის მქონე დასაქმებულთა 156-ე კონვენციის (1981) შესაძლო რატიფიკაციის პერსპექტივების შესწავლა და პოლიტიკის დიალოგის ორგანიზება სომხეთის რესპუბლიკაში.

დოკუმენტი მიმოიხილავს ქალების ეკონომიკური აქტიურობის/არააქტიურობის მიზეზებსა და შედეგებს, მათ შორის COVID-19-ის პანდემიის ზეგავლენის კუთხით.

სოციალური დაცვის პროგრამებისადმი გენდერულად თანასწორ მიდგომას ქალებისა და კაცებისთვის სიღარიბისგან თავის დაცვის თანაბარი შესაძლებლობების უზრუნველსაყოფად გადამწყვეტი მნიშვნელობა აქვს. დოკუმენტი სოციალური დაცვის სისტემის რამდენიმე ასპექტს წარმოადგენს და საქართველოში ქალთა საჭიროებებზე მათი რეაგირების გზებს მიმოიხილავს.

სიღარიბე ქალებსა და კაცებზე განსხვავებულად მოქმედებს. აღნიშნული დოკუმენტი საქართველოში სწორედ ამ განსხვავებულ მიზეზებსა და გამოცდილებებს მიმოიხილავს.

დოკუმენტი განიხილავს საქართველოში აუნაზღაურებელი ზრუნვის შრომის თვალსაზრისით არსებულ გენდერულ უთანასწორობას, რომელიც COVID 19-ის პანდემიამ კიდევ უფრო გაამწვავა.

დოკუმენტი განიხილავს, თუ რა ფაქტორები აბრკოლებს ქალების ეკონომიკურ მონაწილეობას და რამდენად ითვალისწინებს დასაქმების არსებული სტრუქტურა მათ ინტერესებს.

დოკუმენტი მიმოიხილავს სოფლად მცხოვრები ქალების ეკონომიკურ აქტივობას, არსებული დასაქმების სტრუქტურის განმაპირობებელ ფაქტორებს და წარმოადგენს ქალთა ეკონომიკური აქტივობის გაზრდის შესაძლო სტრატეგიებს საქართველოს სოფლებში.

მოსახლეობის მხარდაჭერის მიზნით ძალისხმევის გასაძლიერებლად და მათ გამოწვევებთან გასამკლავებლად, 2019 წელს გაეროს ქალთა ორგანიზაციამ კავკასიის კვლევითი რესურსების ცენტრის საქართველოში (CRRC საქართველო) მეშვეობით „საქართველოში გამყოფი ხაზების მიმდებარედ მცხოვრები მოსახლეობის საჭიროებების შეფასება“ განახორციელა, რომელშიც 112 დასახლების საჭიროებების შესახებ ყოვლისმომცველი ინფორმაციაა მოცემული.

მსოფლიოში შეზღუდული შესაძლებლობის მაჩვენებელი ქალებს შორის უფრო მაღალია, ვიდრე კაცებს შორის. შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე ქალები და გოგოები დისკრიმინაციის სხვადასხვა ფორმას განიცდიან, მათ შორის გენდერულ დისკრიმინაციას. არსებული სტატისტიკური ინფორმაციის ანალიზის საფუძველზე, დოკუმენტი საქართველოში შეზღუდული შესაძლებლობების მქონე ქალებისა და გოგოების წინაშე არსებულ ძირითად გამოწვევებს აღწერს.

ქვეყნის გენდერული თანასწორობის პროფილი გენდერული თანასწორობისა და ქალთა გაძლიერების მიმართულებით არსებული მდგომარეობის შესაფასებლად მნიშვნელოვან გზამკვლევს წარმოადგენს. დოკუმენტში გენდერულ თანასწორობასთან დაკავშირებული ვითარება საქართველოში მდგრადი განვითარების ინდიკატორებზე დაყრდნობითა და პეკინის სამოქმედო პლატფორმისა და ქალთა მიმართ დისკრიმინაციის ყველა ფორმის აღმოფხვრის შესახებ კონვენციის გათვალისწინებითაა აღწერილი.

შეფასება გამოყოფს სოციალური დაცვის სისტემის იმ სფეროებს, რომელთა გაძლიერებაა მიზანშეწონილი, გენდერულ თანასწორობაზე განსაკუთრებული აქცენტით და კიდევ ერთხელ ხაზს უსვამს ეროვნული სოციალური დაცვის მინიმალური ნორმების მნიშვნელობას, ადამიანთა დასაცავად ცხოვრების ციკლისა და უეცარი შოკით გამოწვეული სხვადასხვა საფრთხის შემთხვევაში.

2021 წლის სექტემბრის ცვლილებების ისტორია ეძღვნება გაეროს უშიშროების საბჭოს 29 ოქტომბრის ღია დებატებამდე ქალების, მშვიდობისა და უსაფრთხოების მიმართულებით გაეროს ქალთა ორგანიზაციის პროგრამულ და პარტნიორობაზე დამყარებულ საქმიანობას ქალების ეფექტიანი მონაწილეობისა და ლიდერობის მხარდასაჭერად საქართველოში გრძელვადიანი მშვიდობის მშენებლობისთვის.

ISET-ის კვლევითმა ინსტიტუტმა, გაეროს ქალთა ორგანიზაციასთან ერთად, პროექტის „ქალთა ეკონომიკური გაძლიერება სამხრეთ კავკასიაში“ (WEESC) ფარგლებში, რომელსაც შვეიცარიის განვითარებისა და თანამშრომლობის სააგენტო (SDC) და ავსტრიის განვითარების ფონდი (ADC) აფინანსებენ, რეგულირების ზეგავლენის შეფასება (RIA) შეიმუშავა.

წინამდებარე დოკუმენტში გაანალიზებულია საქართველოში გენდერისა და შეზღუდული შესაძლებლობების შესახებ მონაცემები, არსებული და შესაძლო წყაროების მიმოხილვის ჩათვლით.

დოკუმენტი აღწერს საქართველში არსებულ სიტუაციას გადაწყვეტილებების მიღებაში ქალების ჩართულობასთან დაკავშირებით. ქვეყნის გენდერული თანასწორობის პროფილისა (2020) და სხვა თემატური კვლევების მონაცემების ვიზუალიზაციით, დოკუმენტი აჩვენებს, რომ ქალები ნაკლებად არიან წარმოდგენილები გადაწყვეტილების მიმღებ პოზიციებზე როგორც პარლამენტსა და აღამსრულებელ ხელისუფლებაში, ისე საჯარო სამსახურსა და ადგილობრივ თვითმმართველობებში.

წინამდებარე კვლევა მომზადებულია გაეროს სამი სააგენტოს - გაეროს განვითარების პროგრამის (UNDP), გაეროს მოსახლეობის ფონდისა (UNFPA) და გაეროს ქალთა ორგანიზაციის (UN Women) ინიციატივით, შვედეთისა და ნორვეგიის მთავრობების ხელშეწყობით CRRC- საქართველოს მიერ.